Moleküler Biyoloji ve Genetik Kulübü, 10-11 Nisan 2021 tarihlerinde “1. Bilim-Siz Günleri” başlıklı etkinlik düzenledi. Etkinlikte; CRISPR-Cas sistemleri, astrobiyoloji, sinirbilim, moleküler antropoloji, biyoteknoloji ve bitki biyoteknolojisi ana başlıkları altında davetli hocalarımız Dr. Ahsen Özcan, Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Taşkın Çay, Prof. Dr. Türker Kılıç, Prof. Dr. Ercan Arıcan, Doç. Dr. Aşkım Hediye ekmen Çetinel ve Dr. Öğr. Üyesi Emel Sokullu çalışmalarını sundular.

Biyoloji, Moleküler Biyoloji ve Genetik ve Biyomühendislik bölümlerinde lisans ve yüksek lisans programlarında okuyanların yanı sıra lise düzeyinde öğrencilerin de katıldığı etkinlik, 10 Nisan Cumartesi günü 350, 11 Nisan Pazar günü ise 297 katılımcıya ulaştı.

Açılış konuşmasını Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölüm Başkanımız Prof. Dr. Özge Çelik’in gerçekleştirdiği etkinlik, davetli akademisyenlerin konuşmaları ile her iki günde de devam etti.

Dr. Ahsen Özcan “Crispr-CAS Sistemleri” başlıklı sunumunu gerçekleştirmiştir. Sunum kapsamında Crispr-Cas sisteminin kapsamı ve çalışma mekanizmasına yer verilmiştir. İnteraktif bir katılım sağlanmış olup Dr. Ahsen Özcan’a bu konularla ilgili çeşitli sorular sorulmuştur. Dr. Özcan’a gelen sorulara örnek olarak: Talen ve Zinc Finger teknolojisi yerini Crispr teknolojisine bırakmıştır. İlerleyen zamanlarda Crıspr yerine geçecek bir genom düzenleme yöntemi olabileceğini düşünüyor musunuz, çalışma alanlarında eksik gördüğünüz yönleri var mı? Crispr RNA hedefleme teknolojisiyle mRNA tabanlı aşı geliştirilmesi mümkün olabilir mi, eğer mümkünse Sars-CoV-2 içinde geliştirilmesi söz konusu olabilir mi? Crispr-CAS sisteminin hastalık tedavilerinde kullanırken herhangi bir risk oluşması söz konusu mudur? Crispr-CAS gen düzenleme yöntemi hangi hastalıkların tedavisinde kullanılabilir bir sistem olarak karşımıza çıkar? 

Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Taşkın Çay “Güneş Sistemi’nde Yaşam ve Yaşamın Kökeni: Uzak Dünyalarda Yaşam Arayışına Bir Model” başlıklı bir sunum gerçekleştirmiştir. Sunumunda “Evrende yalnız mıyız?”, “Yaşam ve evrenin başlangıcı, başka evrenlerde yaşam var mıdır?” gibi soruları ele alan Dr. Öğr. Üyesi Taşkın Çay ile birlikte interaktif bir katılım gerçekleşmiştir. Dr. Öğr. Üyesi Taşkın Çay’a gelen sorulara örnek olarak: Yaşadığımız gezegene yakın bi mesafede süpernova patlaması meydana gelirse korunabilme yöntemi mevcut mudur? RNA hipotezinde proteinler açısından nasıl bir değerlendirme mevcuttur? RNA'nın replike olabilmesi için gereken proteinlerin oluşumu nasıl açıklanmaktadır? Gezegen göçü diğer sistemlerde de yaşamın temellerini oluşturan maddelerin oluşumuna sebep olmuştur denilebilir mi? Eğer denilebilmekte ise bu sayede dünya dışı yaşam vardır olgusuna kanıt aranabilir mi? İleriki dönemlerde gezegen göçü yaşanabilir mi? 

Prof. Dr. Türker Kılıç “Yeni Bilim: Bağlantısallık, Yeni Kültür, Yaşamdaşlık” başlıklı bir sunum gerçekleştirmiştir. Sunum kapsamında insan beyninden ve hayatta kazanılan yetkinliğin beyine değil yaşama bağlı olduğu konusuna dikkat çekmiştir. Yaşamın yapı taşının enformasyon olduğundan ve nöronların nasıl beraber çalıştıklarından bahsetmiştir. Sinir bilimin ötesinde, yaşamın bir matematik oluşturmak olduğunu ve beyin içindeki bu enformasyon sisteminin de zihnin olduğunu vurgulamıştır. Katılımcıların çeşitli sorular sorması ile interaktif bir katılım olmuştur. Prof. Dr. Türker Kılıç soruları yanıtlamıştır. Sorulara örnek olarak: Tırtıl örneğinde hücrelerin eşik değeri üstünde tetiklenmesi ile kelebeğe dönüşüm olacağını söylemiştiniz. Hücrelerin yaptığı bu seçimleri etkileyen hücresel yolaklar nelerdir? Tetikleyici faktörler olarak neleri tanımlayabiliriz? İnsanlığın kendisini en üstün canlı olarak görmesi yaşamdaşlık kapsamında sizce nasıl değişecek ilerleyen yıllarda teknolojiyle de birlikte? Oluşturulan bu yapay zeka sistemlerinde bilincin ortaya çıkmasını tetikleyen bağlantısallık mıdır? 

Prof. Dr. Ercan Arıcan “Antik DNA ve mtDNA Analizi ‘Moleküler Antropoloji” başlıklı bir sunum gerçekleştirmiştir. Prof. Dr. Ercan Arıcan sunum kapsamında antik DNA, Çatalhöyük, haplo-grup, mitokondriyal DNA uygulamaları ve antik DNA çalışmalarının etik yönü gibi çeşitli konulara yer vermiştir. İnteraktif bir katılım sağlanmış olup Prof. Dr. Ercan Arıcan’a bu konularla ilgili olarak çeşitli sorular sorulmuştur. Sunum sonrası sorulan sorulara örnek olarak: “mtDNA günümüzdeki hastalıklara yatkınlık konusunda bilgi verir mi? Evet ise hangi tekniklerle analiz edilmesi gerekir? Korona virüsün farklı ırklarda farklı etki gösterdiği söyleniyor, bu ne kadar doğru? Aşı da aynı şekilde, farklı ırklarda farklı etkiler gösterebilir mi? Günümüzde % 1’den küçük bile olsa babadan mtDNA aktarımı söz konusu olabileceği bilinmektedir. Sadece mtDNA’yı anneden kalıtılır şeklinde bağlamak çalışmalarda herhangi bir sıkıntıya yol açar mı? Elde edilen genetik materyallerden klonlama çalışmaları yapılıyor mu?”

Doç. Dr. Aşkım Hediye Sekmen Çetinel “Nuclear ve Mitokondriyel Kökenli İnsan Hastalıklarında Arabidopsis’in Önemi” başlıklı bir sunum gerçekleştirmiştir. Sunum kapsamında bitki biyolojisi, bitki fizyolojisi ve insan nörodejeneratif hastalıkları hakkında yaptığı çalışmalarından bahsetmiştir.  21.yy da karşılaştığımız en büyük sorunlardan biri olan küresel sorunlar ve uygulanabilecek çözümlerden bahsettikten sonra çalışmalarda “Neden Arabidopsis” tercih edildiği anlatılmıştır. İnsanlarda nörolojik hastalıklara ve kansere yol açan genlerin %70’inin Arabidopsis’te otoluğunun bulunması ve bu oranın Arabidopsis’in insan hastalıklarının tespitinde önemli bir rol olmasına sebep olduğu vurgulanmıştır. Hastalıklar ve Arabidopsis’te ortak olan PreP genleri ve ROS radikalinden bahsedilmiştir. Oturum esnasında; Laboratuvar ortamında üretilen besinler sayesinde besin kaynaklı enfeksiyonların veya gıda zehirlenmelerinin önüne geçilebilir mi? Genetiği değiştirilmiş bitkilerin kullanımının artması hakkında ve GDO’suz mevcut bitkilerin korunabilmesi mümkün müdür? İlerideki dönemlerde Arabidopsis'in yerini alabilecek bu kadar kapsamlı bir model arayışına girilecek mi? şeklinde sorulara yer verilmiştir.

Dr. Öğr. Üyesi Emel Sokullu “Nöromühendislik için Biyomalzemeler” başlıklı bir sunum gerçekleştirmiştir. Sunum kapsamında nöromühendislik üzerine yaptığı çalışmalardan ve biyoteknolojik yaklaşımlar ile biyomalzeme üretim çalışmalarından bahsedilmiştir. Sunumda, hayvanlar üzerinde deneylerin azaltılmasına yönelik yaptıkları çalışmaların önemini vurgulamıştır.  Özellikle nörodejeneratif hastalıklar konusunda gerçekleştirdiği araştırmalara yer verdikten sonra interaktif bir katılım ile birlikte sorular sorulmuştur. Sunum sonrasında; “Beyin ile çalışmalar yapılırken insan veya model organizma farkı göz ardı edilerek biyolojik olarak yaşanan zorlukların dışında biyoetik olarak ne gibi sorunlarla karşılaşılıyor? G-MA'lar nöronal bağlantıların oluşmasında da taklit bir modele imkan sağlar mı? Nörodejenartif hastalıklar konusunda araştırmalar yapılırken in vivo'ya daha yakın bir taklit kültürleme söz konusu mudur?” soruları cevaplanmıştır.

İKU MBG Kulübü 
Sibel Pınar Odabaş
Ezgi Akçay
İrem Çankaya
Sude Tuçkol
Sumrunaz İşgören
Damla Işıl Çelik
Şevval Şen